نوعی روش عکسبرداری است که به منظور اندازه گیری جمجمه، فک، دندان و صورت  انجام می شود. به عکس حاصل از این روش سفالوگرام گفته می شود. سفالوگرام گرافی است که دندانپزشکان، جراحان دهان، فک و صورت از آن به عنوان نقشه درمان استفاده می کنند.

سفالوگرام ارتباط بین نسج نرم و استخوان ها را نشان می دهد و به تشخیص اختلالات رشد قبل از درمان و حین درمان جهت ارزیابی پیشرفت درمان به سوی نتیجه دلخواه کمک می کند.

سفالومتر نوعی دستگاه است که سر را با ابزاری نگه می دارد و از آن با اشعه ایکس تصویربرداری می کند. این ابزار از سال 1931 در آلمان و آمریکا ساخته شده است. هدف اصلی سفالومتری رسیدن به اندازه های استاندارد و نزدیک به واقعیت در فیلم رادیوگرافی است.

سفالومتری در دو وضعیت رخ و نیم رخ انجام می شود که نوع  نیم رخ آن کاربرد بیشتری دارد.

در لترال سفالومتری سر به صورت  نیم رخ بین تیوب و دتکتور یا کاست به وسیله نگه دارنده قرار می گیرد و خط فرانکفورت یا همان اینفرو اوربیتو مئاتال لاین موازی سطح افق قرار می گیرد. دندان های عقب روی هم قرار گرفته و لب ها باید شل و آزاد باشد و روی هم نباشند. در سفالوگرام استاندارد باید کف سینوس های مگزیلاری با افق موازی باشد و سر لترال واقعی باشد.

 در سفالومتری رخ سر در وضعیت PA قرار می گیرد، صورت به سمت دتکتور و پشت سر به سمت تیوب با نگه دارنده قرار می گیرد.  خط فرانکفورت با افق موازی و دندانها از عقب روی هم قرار می گیرند 

Visits: 261

این عکس را دندان‌پزشکان، عکس تک دندان یا پری‌اپیکال می‌نامند. معمولاً این عکس از یک دندان و یا حداکثر ۲ یا ۳ دندان گرفته می‌شود.

کاربرد گرافی تک‌دندان

  • کمک به تشخیص پوسیدگی‌های سطحی در ناحیۀ تاج دندان‌ها
  • بررسی پوسیدگی‌های بین‌دندانی و عصب ریشه‌ها
  • جهت بررسی ایمپلنت‌های دندانی

Visits: 59

اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی نگرانی بسیاری از مراجعین ماست و زیان های رادیوگرافی های دندانپزشکی که از نوع اشعه ایکس می باشد، یکی از سوالات بسیار رایجی است که همیشه از ما میپرسند. بسیاری از مردم نگران اثر اشعه رادیوگرافی های دندانپزشکی بر روی سلامت خود هستند. در این مطلب به تعدادی از سوالات رایجی که مراجعین ما در مورد رادیوگرافی های دندانپزشکی میپرسند پاسخ می دهیم.

آیا پرتو ایکس پزشکی و دندانپزشکی تنها پرتو های احتمالا مضری است که ما دریافت می کنیم؟

پاسخ به طور قطع خیر می باشد.ما هر روز پرتوهای کیهانی که خاصیتی مانند اشعه ایکس دارند بدون اینکه خودمان در جریان باشیم دریافت می کنیم. علاوه بر پرتوهای کیهانی ،در خاک و غذاها اشعه های یونیزانی وجود دارد که به بدن ما می رسند. در جریان سفر های هوایی و همچنین در عبور از گیت های اشعه ایکس فرودگاه مقداری اشعه وارد بدن ما می شود.بنابراین ما همه روزه در معرض دریافت اشعه هستیم.

آیا اشعه ای که در گرفتن عکس های دندانپزشکی استفاده می شود ، مضر است؟

جواب این سوال هم بله و هم خیر می باشد! از نظر علمی پاسخ مثبت است، اشعه مورد استفاده در رادیوگرافی های دندانی، تابش ایکس بوده و اشعه ای مضر و یونیزان ممکن است باشد.( هر چند که در دوز های مورد استفاده در دندانپزشکی اثر مضری برای آن به اثبات نرسیده است). اما راه رفتن زیر آفتاب، سفر هوایی، زندگی در کنار کوه های آتشفشان، زندگی در ارتفاعات بالا، خود پرتوهای کیهانی اطراف ما،لامپ های کم مصرف و … ده ها مورد دیگر می توانند مارا در معرض تابش های یونیزان قرار دهند! همه این پرتو ها فی نفسه مضر هستند ولی در مجموع سلامتی ما را به طور جدی تهدید نمی کنند. ما با وجود اشعه های کیهانی فی نفسه مضر و پرتوهای یونیزان در اطرافمان حتی بدون اینکه در معرض اشعه ایکس پزشکی یا دندانپزشکی باشیم در معرض اشعه قرار داریم، بدون اینکه سلامتی ما دچار عارضه ای مشخص شود.

دوزی که در رادیوگرافی های دندانی استفاده می شود چه قدر است؟

دوزی که در رادیوگرافی های دندانپزشکی استفاده می شود بسیار پایین است. چهار عدد گرافی معمولی بایت وینگ( یا پری آپیکال) دوز اشعه ای حدود 0.005 میلی سیورت است که معادل یک روز اشعه کیهانی که شما به طور عادی هر روز دریافت می کنید ،می باشد.شما اگر حتی یک سفر هوایی کوتاه در حد یک تا دو ساعت داشته باشید، همین میزان اشعه مضر دریافت می کنید.رادیوگرافی پانورامیک ، دوبرابر این میزان ( یعنی دو روز تابش عادی کیهانی ) پرتو ایکس نیاز دارد.این دوز اشعه، با رادیوگرافی های پزشکی و سی تی اسکن ،گاما و … قابل مقایسه نیست و در مقایسه با آن ها بسیار ناچیز است.

اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی با اشعه های مورد استفاده در پرشکی یکی است؟

اشعه ایکس (رونگتن) ماهیت واحدی در دندانپزشکی و پزشکی دارد ولی میزان دوز اشعه در دندانپزشکی بسیار ناچیز بوده و با رادیوگرافی های پزشکی قابل قیاس نیست و خطر اشعه زیاد نیست.این اشعه اما متفاوت از ام آر آی و التراسونیک (سونوگرافی) می باشد. البته میزان (دوز) اشعه های تشخیصی و درمانی مختلف با هم فرق می کند. برای مثال سی تی اسکن اشعه بسیار بسیار زیادی را در مقایسه با یک رادیوگرافی ساده دندانپزشکی وارد بدن می کند.
آیا پرتو ایکس در درمان سرطان هم کاربرد دارد؟
بله ، اشعه ایکس در درمان برخی از انواع و مراحل سرطان کاربرد دارد. رادیوتراپی در برخی بیماران مبتلا به سرطان استفاده می شود. اما بیماران تحت رادیو تراپی هیچ ممنوعیتی برای اخذ رادیوگرافی تشخیصی دندانپزشکی ندارند. میزان اشعه رادیوگرافی دندانپزشکی آن قدر کم است که در قیاس با رادیوتراپی( پرتودرمانی) به حساب نمی آید.
آیا لوازم حفاظتی برای بیماران در برابر اشعه لازم است؟
اغلب مراجعین بالغ که اشعه برای  تعداد محدودی  گرافی در سال دریافت می کنند نیاز به محافظت خاصی در برابر پرتو ندارند. علی الخصوص رادیوگرافی های دیجیتال که امروزه در کشور ما هم رواج چشمگیری یافته اند، دوز پرتو بسیار پایین تری نسبت به موارد قبلی دارند. اما در مورد اطفال و خانم های باردار ( به توصیه پزشک معالج) ممکن است تمهیدات حفاظتی با روپوش سربی و تیروئید بند استفاده شود.
آیا خانم های باردار مجاز به انجام رادیوگرافی دندانپزشکی نیستند؟
پاسخ به طور کلی خیر نیست. بستگی به دوره بارداری، نیاز دندانپزشکی خانم باردار و نظر و مجوز پزشک معالج می توان تحت شرایطی گرافی های تشخیصی از خانم باردار اخذ کرد. ولی به علت مضر بودن ذاتی این پرتو ها چه در مقدار کم و چه در مقدار زیاد، در مورد خانم های باردار سعی می شود تا جایی که امکان دارد از رادیوگرافی استفاده نشود.

 

Visits: 269

رادیوگرافی دیجیتال چیست و انواع گرافی‌های دیجیتال دندان کدام است؟ : رادیوگرافی دیجیتال، نوع خاصی از رادیوگرافی ساده است و در دنیا، به آن Digital radiography می‌گویند. رادیوگرافی دیجیتال با روش‌های سنتی رادیوگرافی تفاوت‌هایی دارد. یکی از بارز‌ترین تفاوت‌های موجود بین این نوع رادیوگرافی با سایر انواع سنتی رادیوگرافی، مدل كاستی است، که برای تصویربرداری درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تفاوت در دستگاه‌های تصویربرداری، دقیقا مشابه با تفاوتی است، که بین دوربین‌های عکاسی جدید دیجیتال و دوربین‌های عکاسی قدیمی وجود دارد.

رادیوگرافی دیجیتال نیز مانند همین دوربین‌های عکاسی دیجیتال عمل می‌کنند. هنگامی که رادیولوژیست از این نوع دستگاه‌ها برای تصویربرداری درمانی استفاده می‌کنند، به جای وجود فیلم رادیولوژی، كاست حاوی یك صفحه الكترونیک است و تصاویر بیمار بر روی آن ظاهر می‌شود. در واقع شرایط به این ترتیب است، که اشعه ایكسی كه به بدن بیمار تابانده می‌شود و از آن عبور می‌کند، با صفحه الكترونیکی موجود برخورد دارد و موجب تحریك نیمه‌هادی‌هایی می‌شود، كه بر روی صفحه الکترونیکی قرار دارد.

انواع گرافی‌های دیجیتال در دندان کدام است؟

یکی از روش‌های سریع و دقیق تشخیص آبسه دندان، پوسیدگی دندان، نقایص فک و دندان و انواع ناهنجاری‌ها و آسیب‌های دیگر، استفاده از دستگاه‌ها و دوربین‌های رادیوگرافی است. دستگاه‌های رادیوگرافی در حیطه دندانپزشکی انواع مختلفی دارند، که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

رادیوگرافی پانورکس

رادیولوژی پانورکس در دندانپزشکی بر پایه‌ی سنسورهای دیجیتال است. یکی از ویژگی‌های شاخص پانورکس دیجیتال در مقایسه با سیستم‌های قدیمی، وسعت بسیار بیشتر جریان اشعه است. در نتیجه اسکن‌های تکراری و هزینه‌های مختلف برای مراکز تصویربرداری پزشکی کاهش می‌یابد. همچنین در استفاده از این نوع رادیوگرافی، میزان اشعه‌ تابیده شده به بیمار بسیار کم می‌باشد. تصاویر تصویربرداری با این دستگاه، امکان رویت لحظه‌ای تصاویر، توانایی تغییر و ادیت، توانایی ارسال از طریق پست الکترونیکی برای بیماران و همکاران، بررسی آسان و قابل اعتماد، کاهش میزان تابش اشعه، عدم نیاز به تاریکخانه و عدم نیاز به مواد شیمیایی برای چاپ عکس را فرآهم می‌کند. زمان تصویربرداری با دستگاه پانورکس دیجیتال نسبت به دستگاه پانورکس قدیمی از 17 به 10 ثانیه کاهش یافته و بلافاصله پس از تابش اشعه، تصویر بر روی کامپیوتر قابل رویت است. وضوح تصویر با بزرگنمایی به قدری بالا است، که همانند رادیوگرافی دندان می‌توان طول ریشه تمامی تک دندان‌ها را به وضوح مشاهده کرد. چنین قابلیت اندازه‌گیری دقیق پوسیدگی هر دندان برای ترمیم و عصب‌کشی را نیز فراهم می‌آورد.

رادیوگرافی بایت وینگ

بهترين راديوگرافي براي تشخيص پوسيدگي‌های بين دندانی و بررسي وجود تحليل استخوان حمايت كننده دندان، رادیوگرافی بایت وینگ است. برای تهيه اين راديوگرافي،‌ حلقه‌های كاغذي را كه داراي يك زبانه (wing) كوچك هستند، دور فيلم قرار مي‌دهند و پس از اينكه فيلم در دهان بيمار جايگذاری شد، ‌بيمار روي اين زبانه را گاز مي‌گيرد و در اين حالت عكس گرفته می‌شود. این نوع رادیوگرافی، به این دلیل وینگ نامگذاری شده، که در تصویر ظاهر شده، در واقع می‌توانیم، تصويري از دندان‌های هر دو فك را مشاهده کنیم.

رادیوگرافی سفالوگرام

سفالومتری نوعی روش عکسبرداری است که برای اندازه‌گیری جمجمه، فک، دندان و صورت انجام می‌شود. به عکس حاصل از این روش سفالوگرام گفته می شود. سفالوگرام، گرافی است که دندانپزشکان، جراحان دهان، فک و صورت از آن به عنوان نقشه درمان استفاده می‌کنند. سفالوگرام ارتباط بین نسج نرم و استخوان ها را نشان می‌دهد و به تشخیص اختلالات رشد قبل از درمان و حین درمان جهت ارزیابی پیشرفت درمان به سوی نتیجه دلخواه کمک می‌کند. سفالومتر نوعی دستگاه است که سر را با ابزاری نگه می دارد و از آن با اشعه ایکس تصویربرداری می‌کند. هدف اصلی سفالومتری رسیدن به اندازه‌های استاندارد و نزدیک به واقعیت در رادیوگرافی است. سفالومتری در دو وضعیت رخ و نیم رخ انجام می‌شود و نوع نیم رخ آن کاربرد بیشتری دارد. در سفالوگرام استاندارد باید کف سینوس‌های مگزیلاری با افق موازی باشد و سر لترال واقعی باشد. 

رادیوگرافی اکلوزال

این نوع رادیوگرافی از رادیوگرافی‌های معمول دیگر بزرگتر است و رشد و جایگاه دندان‌های کودکان را نشان می‌دهد. هر رادیوگرافی تقریبا تمام طاق فک بالا یا پائین را نشان می دهد. تصاویر رادیوگرافی اکلوزال بزرگ‌تر هستند و در نتیجه رشد کامل دندان‌ها و جایگاه آن‌ها را نشان می‌دهند. هر تصویر رادیوگرافی کل قوس دندانی را در هر یک از فک‌های بالا یا پایین نشان می‌دهد.

رادیوگرافی سی آر

سیستم رادیوگرافی سی آر در گروه سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال غیر مستقیم قرار می گیرد. البته اصول ثبت تصاویر در دستگاه‌های CR مانند دستگاه‌های آنالوگ می‌باشد و تنها در کارتخوان تصاویر دیجیتال می‌شوند، به همین دلیل معمولا آسان‌ترین روش برای تبدیل سیستم‌های آنالوگ به سیستمی نیمه دیجیتال، استفاده و جایگزینی برخی تجهیزات با سیستم CR است.

روش کار در دستگاه‌های CR به این صورت است، که به جای کاست حاوی فیلم، از کاست CR که حاوی صفحه‌ای از فسفر است، استفاده می‌شود. این صفحه از لایه‌های محافظ در برابر ضربه، فسفر حساس به نور و لایه منعکس کننده تشکیل شده است.

رادیوگرافی دی آر

رادیوگرافی دیجیتال غیرمستقیم که با نام دی آر شناخته می‌شود، یکی از انواع سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال است.  این رادیوگرافی‌ها، معمولا از جنس سیلیکون هستند و لایه خارجی آن‌ها، به منظور افزایش بازده کوانتومی و افزایش میزان جذب نور تولیدشده با مواد فلورسانس نظیر سینتیلاتور پوشش داده می‌شود. در این دستگاه‌ها، فایل تصویر نهایی، به کامپیوتر ارسال می‌شود و قابلیت چاپ را نیز دارد.

 

Visits: 418

یک گرافی ساده است که تمام دندان های فک بالا و پایین در آن دیده می‌شود.

کاربرد گرافی پانورکس

  • بررسی شکستگی فک‌ها بر اثر ضربه ناشی از تصادف و یا زمین‌خوردگی و یا هرنوع حادثه دیگر
  • بررسی وجود تومور یا کیست در فک‌ها
  • قبل از درمان ارتودنسی و یا جراحی دندان عقل لازم است این گرافی تهیه شود

Visits: 328